राणी लक्ष्मीबाई यांच्या जीवना विषयी माहिती

 राणी लक्ष्मीबाई यांच्या जीवना विषयी माहिती

पूर्ण नाव :-            लक्ष्मीबाई गंगाधरराव नेवाळकर 

टोपणनाव-            मनू

जन्म (Born):-        19 नोव्हेंबर 1835

जन्मस्थान:-            काशी, भारत

मृत्यू:-                    18 जून 1858

मृत्युस्थान :-            ग्वालियर, मध्य प्रदेश, ब्रिटिश भारत

वडिलांचे नाव (Father):-मोरोपंत तांबे

आईचे नाव :-            भागीरथीबाई तांबे

पतीचे नाव (Husband) :-गंगाधरराव नेवाळकर

अपत्ये: -                        दामोदर

चळवळ :-                    1857 चे स्वातंत्र्ययुद्ध भारतीय स्वातंत्र्यलढा

धर्म :-                            हिंदू

👉महान क्रांतिकारक राणी लक्ष्मीबाई जन्म, कौटुंबिक आणि प्रारंभिक जीवन:-

👉राणी लक्ष्मीबाई यांचा जन्म 19 नोव्हेंबर 1835 

👉गाव :-उत्तर प्रदेशातील वाराणसी नगरातील भैदानी नगर 

👉बालपणीचे नाव :- मणिकर्णिका ( लहानपणी सर्वजण मनु म्हणायचे.)

👉वडिलांचे नाव मोरोपंत तांबे होते. त्यांचे वडील बिथूरच्या दरबारात पेशवे आणि आधुनिक विचारसरणीचे लोक होते, जे मुलींच्या स्वातंत्र्यावर आणि त्यांच्या शिक्षणावर विश्वास ठेवत होते.

👉झाशीची राणी लक्ष्मीबाई, या एकोणिसाव्या शतकातील झाशी(Jhansi) राज्याच्या राणी होत्या.

➤पहिल्या भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीची नायिका:-1857  

👉लहान वयातच ब्रिटीश साम्राज्याशी लढा

👉राणी लक्ष्मीबाई यांच्या धाडसी कार्याने फक्त इतिहासच नाही रचला तर, सर्व स्त्रियांच्या मनात एक धाडसी उर्जा निर्माण केली.

👉महाराणी लक्ष्मीबाई यांनी देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी लढा दिला आणि त्यांच्या विजयाच्या गाथा इतिहासाच्या पानावर लिहिल्या गेल्या आहेत.

👉झांसी या राज्याच्या स्वातंत्र्यासाठी राणी लक्ष्मीबाईंनी ब्रिटिश राज्याविरुद्ध लढा देण्याचे धाडस केले आणि नंतर त्यांना वीरगती प्राप्त झाली. लक्ष्मीबाईं यांच्या पराक्रमाचे किस्से आजही आठवतात.

👉राणी लक्ष्मीबाई यांनी त्याग आणि धैर्याने केलेल्या कृतीतून केवळ भारत देशच नाही तर संपूर्ण जगातील महिलांचे नाव गर्वाने उच्च केले.

👉झाशीची राणी लक्ष्मीबाई यांचे जीवन अमरत्व, देशप्रेम आणि बलिदानाची एक अनोखी गाथा आहे.

➤राणी लक्ष्मीबाई यांचे लग्न – Marriage of Rani Lakshmi Bai

👉1842 मध्ये त्यांचा विवाह झाशी संस्थानाचे राजे गंगाधरराव नेवाळकर यांच्याशी झाला. लग्नानंतर त्यांचे नाव बदलून लक्ष्मी असे ठेवण्यात आले. त्यानंतर झाशीच्या प्रजाजनांत राणीबद्दल विशेष प्रेम निर्माण झाले.

👉दरबाराचे कामकाज राणीने पाहणे गंगाधररावांस पसंत नसल्याने मिळालेल्या वेळेचा उपयोग लक्ष्मीबाईंनी स्वत्व जपण्यासाठी केला

👉रोजचा व्यायाम, कसरत, घोडेस्वारी, तलवारबाजी नियमित सुरू ठेवली.

👉गंगाधरराव नेवाळकर व लक्ष्मीबाई यांना मुलगा झाला परंतु तीन महिन्याचा असताना तो मृत्यू पावला.

👉मुलाच्या रूपाने वारस मिळाल्याच्या आनंदात असणारे गंगाधररावही या गोष्टीने दुःखी झाले.

👉त्यांनी वासुदेवराव नेवाळकर यांच्या मुलाला दत्तक घेऊन त्याचे दामोदर असे नाव ठेवले. 1853 मध्ये गंगाधररावांचे निधन झाले.

➤राणी लक्ष्मीबाई यांनी राज्य कारभार सांभाळला.

👉एके दिवशी महाराज गंगाधरराव नेवाळकर यांची प्रकृती बिघडल्यामुळे त्यांची तब्येत बिघडली आणि २१ नोव्हेंबर १८५३ रोजी त्यांचे निधन झाले. त्यावेळी राणी लक्ष्मीबाई अवघ्या १८ वर्षांच्या होत्या.

👉मुलाच्या मृत्यूनंतर, राजाच्या मृत्यूच्या बातमीने राणीला मोठा त्रास झाला, परंतु अशा कठीणपरिस्थितीतही राणीने संयम गमावला नाही,

👉आपला दत्तक मुलगा दामोदरच्या लहान वयानंतर, त्यांनी स्वतःच राज्य कारभार चालवण्यासाठी हाती घेतला. त्यावेळी लॉर्ड डलहौसी गव्हर्नर होते.

👉राजा नेवाळकर यांनी घेतलेल्या कर्जासमवेत निर्दयी शासकांनी राणीच्या राज्याची तिजोरी जप्त केली. राणी लक्ष्मीबाईच्या वार्षिक उत्पन्नातून ते पैसे वजा करण्याचा निर्णय घेतला.

👉ज्यामुळे लक्ष्मीबाईंना झाशीचा किल्ला सोडून त्यांच्या राणीमहलला जावे लागले.

👉अशा या कठीण संकटाला राणी लक्ष्मीबाई घाबरल्या नाहीत. आणि झांसी राज्य ब्रिटीशांच्या ताब्यात नाही देणार या आपल्या निर्णयावर ठाम राहिल्या.

👉महाराणी यांनी प्रत्येक परिस्थितीत झाशी त्याज्य वाचवण्याचा निर्णय घेतला आणि आपले राज्य वाचवण्यासाठी सैन्याच्या संघटनेची स्थापना केली.

➤शूर राणीच्या संघर्षाची सुरुवात –

 (“मै अपनी झांसी नहीं दूंगी”) या स्फूर्तिदायक उद्गार ने होत होती.

👉7 मार्च, 1854  रोजी, ब्रिटीश राज्यकर्त्यांनी झांसी मिळविण्यासाठी सरकारी राजपत्र जारी केले. ज्यामध्ये झाशीला ब्रिटीश साम्राज्याला घेण्याचे आदेश देण्यात आले होते.

👉 झाशीच्या राणी लक्ष्मीबाईंनी ब्रिटीश राज्यकर्त्यांच्या या आदेशाचा भंग केला आणि

त्या म्हणाल्या .

“मै अपनी झांसी नहीं दूंगी”

👉ब्रिटीश राज्यकर्त्यांविरूद्ध बंडखोर तीव्र झाला.

👉झाशीला वाचवण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या महारानी लक्ष्मीबाईंनी इतर काही राज्यांच्या मदतीने सैन्य तयार केले, ज्यात मोठ्या संख्येने लोक सहभागी झाले होते, तर या सैन्यात महिलांचा समावेश होता, ज्यांना युद्ध करण्यासाठी प्रशिक्षण देण्यात आले होते.

👉 महारानी लक्ष्मीबाईंच्या सैन्यात शस्त्रे, गुलाम खान, दोस्त खान, खुदा बक्ष, सुंदर-मुंदर, काशीबाई, मोतीबाई, लाला भाऊ बक्शी, दिवाण रघुनाथ सिंग, दिवाण जवाहर सिंग असे 1400 सैनिक होते.

➤1857 च्या स्वातंत्रसंग्रामात वीरांगना महारानी लक्ष्मीबाई यांची भूमिका – Role of Veerangana Maharani Laxmi Bai in the swatantrata sangram of 1857

👉10 मे, 1857 रोजी ब्रिटिशांविरूद्ध उठाव सुरू झाला. त्या काळात बंदुकीच्या गोळ्यावर डुकराचे आणि गौमांस लावण्यात आले, त्यामुळे हिंदूंच्या धार्मिक भावना मोठ्या प्रमाणात दुखावल्या गेल्या.

👉 देशभरात संताप व्यक्त झाला, त्यानंतर ब्रिटीश सरकारला हि बंडखोरी दडपून घ्यावी लागली आणि झांसी राणी लक्ष्मीबाई यांच्या स्वाधीन केली.

👉1857 मध्ये ओरछा आणि दतिया यांच्या शेजारील राजांच्या राजांनी झाशीवर हल्ला केला पण महारानी लक्ष्मीबाईंनी तिचे शौर्य दाखवून विजय मिळविला.

➤1858 मध्ये इंग्रजांनी पुन्हा झांसीवर हल्ला केला

👉मार्च 1858 मध्ये पुन्हा एकदा झांसी राज्य ताब्यात घेण्याच्या प्रयत्नात इंग्रजांनी सर हूई यांच्या नेतृत्वात झाशीवर स्वारी केली.

👉झांसीला वाचवण्यासाठी तात्या टोपे यांच्या नेतृत्वात सुमारे २०००० सैनिकांशी लढा दिला. हा संघर्ष सुमारे २ आठवडे चालला.

👉या युद्धामध्ये ब्रिटीशांनी झांसीच्या किल्ल्याच्या भिंती तोडून त्या ताब्यात घेतल्या. यासह, ब्रिटीश सैनिकांनी झांसीमध्ये लुटमार करण्यास सुरवात केली,

👉या संघर्षाच्या काळातही राणी लक्ष्मीबाईंनी धैर्य सोडले नाही आणि कसा तरी आपला मुलगा दामोदरराव यांना वाचवले.

➤राणी लक्ष्मीबाई यांचा मृत्यू – Rani Lakshmi Bai Death

👉18 जून 1858 रोजी सकाळीच ब्रिटिश अधिकारी स्मिथ सैन्यासह ग्वाल्हेरच्या अगदी जवळ येऊन पोहोचला. त्याने लगेच हल्ला चढवला.

👉लक्ष्मीबाईंनी रणांगणात धाव घेतली. लक्ष्मीबाई तलवारीचे सपसप वार करीत समोर येणाऱ्या

➤ब्रिटिश सैन्याला कापून काढत होत्या.

👉आवेगाने, विजेसारख्या तळपणाऱ्या राणींकडे पाहून त्यांचे सैन्यही त्वेषाने लढले.

👉इंग्रज अधिकारी स्मिथचे सैन्य मागे हटणारच होते, त्याच वेळी नव्या दमाची एक फौज बाजूच्या टेकडीवरून चालून आली. दोन्हीकडून आलेल्या सैन्यासमोर राणींचा निभाव लागला नाही.

👉परिस्थिती ओळखून त्या काही स्वारांनिशी बाहेर पडल्या. थोडे पुढे जाताच एका ओढ्यापाशी त्यांचा घोडा अडला. नेहमीचा घोडा शेवटच्या लढाईत त्यांच्याबरोबर नव्हता. काही केल्या घोडा ओढा ओलांडत नव्हता.

👉इंग्रजांशी लढत असताना राणी लक्ष्मीबाई रक्‍तबंबाळ होऊन घोड्यावरून खाली कोसळल्या.

👉त्यांचा डाव्या कुशीतही तलवार घुसली, परंतु पुरुषी वेशात असलेल्या राणी लक्ष्मीबाई यांना इंग्रज ओळखू शकले नाहीत.

👉घायाळ झालेल्या राणी लक्ष्मीबाई यांना त्यांच्या सेवकाने एका मठात आणले. आपला देह क्रूर इंग्रजांच्या हाती लागू नये अशी त्यांची इच्छा होती.

👉म्हणून त्या सेवकाने त्यांना मुखाग्नी दिला. झाशीची राणी लक्ष्मीबाई यांनी वयाच्या तेविसाव्या वर्षी मरण स्वीकारले आणि अशाप्रकारे एका शूर राणीला रणांगणात वीरमरण आले.

 हे पण  वाचा : रमाई आंबेडकर यांची माहिती

 हे पण  वाचा : छत्रपति शाहूजी महाराज यांची माहिती

 हे पण  वाचा : तानाजी मालुसरे यांचा इतिहास